sigara

1492'den önce: Amerika kitasinin yerlileri tedavi ve dini amaçlarla tütün üretimi yapiyorlardi.

1492: Kristof Kolomb Amerika'yi kesfetti. Avrupa'ya döndügünde yaninda bu kitada daha önce hiç görülmemis olan tütün tohumlari ve yapraklari vardi. Kolomb'un mürettebatindan Rodrigo Jerez tütün içerken görüldü ve seytan tarafindan ele geçirildigi iddia edilerek hapis cezasina çarptirildi.

1535: Montreal Adasina ulasan Jacques Cartier oradaki yerli halkin kendisine tütün sunmasindan sonra günlügüne "vücutlarini, agizlari ve burunlari sanki birer bacaymislar gibi tütene kadar, dumanla dolduruyorlar", "biz de onlari taklit ettik, ancak duman biber gibi aciydi ve agzimizi yakti" diye yazmisti.

1556: Fransa ilk defa tütünle tanisti ve Jean Nicot kisa zamanda tütün içmeyi popüler hale getirdi (19. Yüzyil bilim adamlari "nikotin" olarak taninan kimyasal maddeye onun adini verdiler).

1565: yilina gelindiginde, tüm Avrupa'ya yayilan tütün aliskanligi, ünlü Ingiliz aristokrati ve sairi Sir Walter Raleigh'nin tütün içmeye baslamasiyla, Ingiltere'ye de girdi.

1610: Japonya'da tütün üretimi ve içimi yasaklandi.

1612: Amerika'da Virginia'da ilk defa ticari tütün ekimi yapildi ve basariya ulasti. Amerikali tütün ekicisi John Rolfe daha sonra ünlü Kizilderili kizi Pocahontas'la evlendi. On yil içinde, tütün Virginia eyaletinin en önemli ihraç maddesi haline geldi. Tütün ekimi için köle is gücü kullanilmaya baslandi.

1618: Virginia 20.000 libre tütün üretti.

1622: Virginia, bir Kizilderili saldirisinda kolonisinin üçte birini kaybetmesine ragmen 60.000 libre tütün üretti.

1627: Virginia, 500.000 libre tütün üretti.

1629: Virginia tütün üretimini üç katina çikararak 1.500.000 libre tütün üretti.

1634: Maryland kuruldu. Maryland'de de tütün üretimine baslandi. Rus Çari tütün içimini tüm Rusya'da yasakladi. Tütün içerken yakalananlarin ceza olarak burnu kesiliyor, suçun tekrari halinde ölüme mahkum ediliyorlardi.

1660: Tütün üreticisi olan Virginia ve Marland kolonilerinde kölelik basladi. Sayilari azalan beyaz usaklar yerini kölelere birakti. Köle fiyatlari tütün fiyatlarina göre belirlenmeye baslandi.

1676: New France Kolonisinde sokakta tütün içmek ve tütün tasimak yasaklandi. Bir süre için, perakende satista yasaklandi ancak halkin kendileri için tütün yetistirmeye baslamasiyla, Kanada'nin tütün endüstrisi düsüs gösterdi.

1732: Virginia'nin en zengin tütün üreticisi Robert King öldü. Öldügünde 300.000 dönüm arazisi ve 700 kölesi vardi.

1739: Fransa, Kanada'dan tütün ithal etmeye basladi.

1761: Ingiliz doktor John Hill, "Cautions Against the Immodetrate Use of Snuff" (Asiri Enfiye Kullanimina Dikkat) isimli ve tarihte bilinen ilk tütün-kanser arastirmasi olan raporunu yayinladi.

1775: Virginia ve Maryland'in tütün üretimi 100 milyon libreye ulasti.

1800: ABD'nin köle nüfusunun yarisindan fazlasi Virginia ve Maryland'deydi. Bu iki eyaletteki toplam zenci köle sayisi 395.000'di. Puro tüketimi, enfiye tüketimiyle rekabet etmeye basladi. Tütün çigneme ve pipo kullanimi ortaya çikti.

1854: 1856 yilinda sona eren Kirim Savasi basladi. Ingiliz ve Fransiz askerleri Türk tütünüyle tanisip, onu Avrupa'ya götürdüler.

1878: Kanada'nin Ontorio bölgesinin rahibi Albert Sims "The Sin of Tobacco Smoking and Chewing Together With an Effective Cure for These Habbits" (Tütün Içme ve Çigneme Günahi ve Bu Aliskanliklari Birakmak Için Etkili Tedavi) isimli kitabini yayinladi.

1881: ABD'de, John Bonsack ilk sigara yapan makinenin patentini aldi. Böylece ABD, günde 120.000 sigara üretmeye basladi. Bir makine 48 kisinin yaptigi isi yapiyordu. Üretim maliyeti düstü ve güvenli kibritin de icadiyla, sigara tüketimi bir anda patladi.

1889: Saint John Hastanesi sigaranin zararlarini ve girtlak kanserine neden oldugunu anlatan bir kitap yayinladi.

1891: Kanada'nin British Colombia eyaletinde, 15 yasindan küçüklerin tütün içmesi yasaklandi.

1895: Sadece Kanada'da 66 milyon adet sigara satildi.

1903: Kanada, Ingiltere ve Amerika'da sigaranin zararlari ciddi bir sekilde ele alinmaya baslandi, Kanada'da sigaranin yasaklanmasi için meclise kanun tasarisi verildi.

1914: Birinci Dünya Savasinin baslamasiyla, sigarayi yasaklama hareketi sekteye ugradi hatta tüm dünyada, cephedeki askerlere tütün yollama kampanyalari basladi.

1920'ler: Tüm dünyada sigara kullanimi hat safhaya ulasti, bir yilda tüketilen sigara sayisi milyarlari buldu.

1930: Almanya'nin Köln Üniversite'si bilim adamlari sigara ve kanser arasindaki iliskiyi istatistiksel olarak ortaya çikardi.

1934: Ilk mentollü sigara üretildi.

1938: John Hopkins Üniversitesi doktorlarindan Raymond Pearl sigara içenlerin, sigara içmeyenlere oranla daha genç yasta öldüklerini belirtti.

1939: Almanya Polonya'yi isgal etti ve Ikinci Dünya Savasi basladi. Cephedeki askerlere sigara tasinmaya baslandi. Bu sirada Alman bilim adamlari sigara ve kanser arasindaki iliskiyi daha derinlemesine inceleyen yeni bir istatistiksel rapor yayinladi.

1943: Dünya yetiskin nüfusunun yaklasik %60-%80'nin sigara içiyordu.

1944: Amerikan Kanser Dernegi, sigaranin sagliga zararli olabilecegini belirtti. Akciger kanseri ve sigara arasindaki iliskinin henüz kesinlik kazanmadigini ama gene de dikkatli olunmasi gerektigi hakkinda halki uyardi.

1947: Kanadali doktor Norman Delarue akciger kanseri hastalarinin %90'inin sigara tiryakisi oldugunu gösteren bir arastirma yayinladi.